Nog tot Sinterklaasavond!

Er zijn vele varianten over het ontstaan van Sinterklaas, dit is uitleg nummer 3

AFKOMST

De historische figuur: Nicolaas, bisschop van Myra (Klein Azië); hij stierf op 6 december ca. 340 na Chr. Later werd hij vanwege zijn goede daden heilig verklaard, hoewel hij nu van de heiligenkalender is verdwenen. Ongeveer 200 jaar na zijn dood zijn er allerlei legendes over zijn persoon en goede daden ontstaan. Zo zou hij vele jongeren hebben geholpen, bijvoorbeeld door geld te gooien in het huis van een gezin met nette doch arme dochters die daardoor een bruidsschat kregen en fatsoenlijk konden trouwen. Dit vinden we terug in het z.g.n. ingooien (van o.a. pepernoten en snoepgoed (gouden muntjes van chocola)).

Ook de vrijers en vrijsters van speculaas en de suikeren harten doen hieraan denken. In dit verband wordt het woord "goedheiligman" verklaard: het komt van "goet-hylik man", wat "goed-huwelijks man" betekent, d.w.z. de man die zorgt voor een goed huwelijk.

Waar Zwarte Piet uiteindelijk vandaan komt, is moeilijker vast te stellen. Over zijn herkomst zijn vele theorieÎn. Zo bestaat er bijvoorbeeld een verhaal over Piter, een Ethiopische wees die als slaaf na zijn vrijlating uit dankbaarheid bij de heilige Nicolaas in dienst is gebleven.

In de 17e en de 18e eeuw was het mode bij de Europese elite om Moorse pages als personeel te hebben. Italiaanse jongetjes deden lange tijd hier dienst als schoorsteenvegers; ze kropen door de rookkanalen voor hun werk, vandaar de roe om de schoorsteen schoon te maken en de zak om het bijeengeveegde roet in te verzamelen (zie ook het boek "Levende bezems" van Lisa Tetzner).

SPANJE

Sint Nicolaas komt beslist niet uit Spanje, maar was zoals eerder gemeld bisschop van Myra. In mei 1087 hebben Italiaanse vereerders van Sint Nicolaas zijn gebeente van Myra naar Bari in Italië verplaatst. Bari in Italië was lange tijd in Spaanse handen en wie weet, heeft men vroeger Italië met Spanje verward.

STOOMBOOT

De aankomst per stoomboot valt misschien te verklaren uit de legende waarin Sint Nicolaas in nood verkerende zeelieden op zee redt; sindsdien is hij ook patroon van de zeelieden. Daarom hebben vele havensteden een Sint-Nicolaaskerk (Amsterdam, Kampen, Harderwijk, Edam, Monnickendam enz.).

Sinds ca. de 13e eeuw is de viering van Sint Nicolaas in West-Europa algemeen en is hij de meest aanbeden heilige en patroon ("Sinterklaas patroontje" i.p.v. "Sinterklaas kapoentje"), d.w.z. beschermer van scholieren, huwbare jeugd, kooplieden, zeelieden, reizigers enz.

In de middeleeuwen werd er vóór de feestdag (=sterfdag) van de heilige Nicolaas van Myra (6 december) uit de arme kinderen van een stad een kinderbisschop gekozen plus assistenten (allen jongens). Deze kregen tot 28 december ("Onnozele Kinderen") voedsel en geschenken, waaronder schoenen. De overige kinderen kregen geld en een vrije dag op 6 december feest te kunnen vieren. Het oudste bewijs hiervoor bij ons is te vinden in een stadsrekening van Dordrecht uit 1360.

Later gaat men alle arme kinderen trakteren, wat zich dan ontwikkelt tot een algemeen volksgebruik, waarin schoeisel als vindplaats van snoep en geschenken een grote rol gaat spelen. Sinds het eind van de 15e eeuw werden er begin december sinterklaasmarkten gehouden, die tot in de 19e eeuw traditie waren, hoewel er veel weerstand was vanwege het rooms-katholieke aspect. In de 17e eeuw is er zelfs een kinderopstand geweest tegen het verbod van het sinterklaasfeest. De jeugd kreeg toen haar zin, maar de sinterklaasmarkten op de openbare weg werden uiteindelijk verboden. Het feest werd alleen in de huiselijke kring gevierd als kinderfeest. In de 19e eeuw duikt de bisschop weer in het openbaar op. In 1888 is er sprake van een sinterklaasintocht in Venray. De eerste officiÎle intocht in Amsterdam stamt uit 1934.

Van lieverlede gingen ook volwassenen meedoen met het feest, vooral in de opbloei-jaren na 1945.

DE VIERING DOOR DE EEUWEN HEEN

Sinds ca. de 13e eeuw is de viering van Sint Nicolaas in West-Europa algemeen en is hij de meest aanbeden heilige en patroon ("Sinterklaas patroontje" i.p.v. "Sinterklaas kapoentje"), d.w.z. beschermer van scholieren, huwbare jeugd, kooplieden,

In de middeleeuwen werd er vóór de feestdag (=sterfdag) van de heilige Nicolaas van Myra (6 december) uit de arme kinderen van een stad een kinderbisschop gekozen plus assistenten (allen jongens). Deze kregen tot 28 december ("Onnozele Kinderen") voedsel en geschenken, waaronder schoenen. De overige kinderen kregen geld en een vrije dag op 6 december feest te kunnen vieren. Het oudste bewijs hiervoor bij ons is te vinden in een stadsrekening van Dordrecht uit 1360.

Later gaat men alle arme kinderen trakteren, wat zich dan ontwikkelt tot een algemeen volksgebruik, waarin schoeisel als vindplaats van snoep en geschenken een grote rol gaat spelen. Sinds het eind van de 15e eeuw werden er begin december sinterklaasmarkten gehouden, die tot in de 19e eeuw traditie waren, hoewel er veel weerstand was vanwege het rooms-katholieke aspect. In de 17e eeuw is er zelfs een kinderopstand geweest tegen het verbod van het sinterklaasfeest. De jeugd kreeg toen haar zin, maar de sinterklaasmarkten op de openbare weg werden uiteindelijk verboden. Het feest werd alleen in de huiselijke kring gevierd als kinderfeest. In de 19e eeuw duikt de bisschop weer in het openbaar op. In 1888 is er sprake van een sinterklaasintocht in Venray. De eerste officiÎle intocht in Amsterdam stamt uit 1934.